බුදු දහම "ආනිසංස බුද්ධාගම" ලෙස රූපානුවර්තනයවීම

....මේ කරන ලද මහා පින්කමේ බලයෙන්....... ආදී ලෙස ගිහි බෞද්ධයනට පින් අනුමෝදන් කිරීම භික්ෂුවගේ පුරුද්දක් මෙන්ම යුතුකමකි. සෑම පින්කමකින්ම ලැබෙන ආනිසංස පිළිවෙලක් ඇත. කැඳ, පැන්, අටපිරිකර පූජාවේ සිට සියල්ල පින්/ කුසල් හෙවත් ආනිසංස මුල්කරගෙන ඇත. මගේ පර්යේෂණයේ අරමුණ නම් බුද්ධාගමේ මේ "රූපානුවර්තනය" සිදු වී ඇති අයුරු කඨිණ පින්කමේ ඉතිහාසය නිරීක්ෂණයෙන් සොයා බැලීමයි. මෙහිදී බුද්ධාගම ලෙස හඳුන්වනු ලබන්නේ ලංකාව, තායිලන්තය, බුරුමය වැනි සමාජයන්හි ජීවමාන "තේරවාදී සංස්කෘතික-බුද්ධාගමයි". අතීතයේදි ඇති වුණු විපරිවර්තනය කුමක් දැයි වර්තමානයෙන් තේරුන්ගත හැකිය. ඒ සඳහා ප්‍රබල ආනිසංසය පින්කම වස් පින්කම හෙවත් කඨිණයයි. කඨිණ චීවරයට ගැසූ ඉදිකටු වාර ගණනට ආනිසංස ලැබෙන බවට දේශනා කරන පාලි භාශා, බෞද්ධ දර්ශනය ගැන දැන උගත් මාහාචාර්ය, අග්ගමහා පණ්ඩිත, කතිකාචාර්ය භික්ෂූන් ද සිටිති. ඒ තරම්ම ආනිසංස බුද්ධාගම මා ංශගත වී ඇත. නාගිත චරිතා ප්‍රදානය නමින් ප්‍රබන්ද කථාන්දරයක් "පරණ බණ පොතක සඳහන් වෙනවා " යයි කියමින් කඨිණ බණ කියයි. එවැනි ප්‍රබන්ද කතාන්දර සුවිශාල ප්‍රමාණ්යක් බෞද්ධ සාහිත්‍යයට අයත්ය. කඨිණ පින්කම යනු ආරාමවලට සහ භික්ෂූන්ට ආදායම් ගෙනදෙන ප්‍රධාන මූලාශ්‍රයයි. එය නොයෙක් ආරාමවල ජනීජනයා විවිධාකාරයෙන් මැනවින් සංවිධානය කරන උත්සවශ්‍රීයෙන් සපිරි පින්කමකි. ගමේ හෝ පළාතේ දායක, දායක නොවන අයගෙන් මුදල් සම්මාදන් කරගනියි. ආරාමයේ අලුත්වැඩියාවලින් පමණක් නතර නොවී නව ඉදිකිරීම් කරයි. ආරාමවලට සහ ආරාමිකයන්ට සියල්සපිරි කාලයක් ලබාදෙන්නේ කඨිණ මහ පින්කමයි. ආගමක පවත්නා ලක්ෂණයක් නම් ආගමිකයන් අඛණ්ඩතාවක් පවත්වාගැනීමයි. වස්පින්කම් හෙවත් කඨිණය තේරවාදීන්ගේ අඛණ්ඩ චාරිත්‍රයකි. අද පවත්නා තේරවාදී බුද්ධාගමේ සැකසුම්/ හැඩගැසීම් කඨිණය සමග බද්ධ වී ඇත. කඨිණයෙන් සැකසී ඇති තේරවාදී බුද්ධාගම "ආනිසංස බුද්ධාගමයි". Meritorious-Buddhism කෘතියේදී ආනිසංස බුද්ධාගන්මේ වර්ධනය අදියර තුනකට ගොනු කර ඇත. 1) භික්ෂූ-සංඝය සංචාරක-තාපස ශ්‍රමණ ජීවන විලාසයේ සිට ආරාමිකයන් තෙක් සන්ක්‍රාන්තවීම පැරණි පාලි මූලාශ්‍රයන් වන මහාවග්ග පාලියේ සහ වෙනත් ත්‍රිපිටක මූලාශ්‍රයන්ට අනුව පෙනීයන්නේ විනය පැනවීම සහ එහිම කොටසක් වන වස්විසීම මගින් බුදුන් ජීවමාන කාලයේදීම සංස්ථාපිත, ධූරාවලීගත ආගමක් පැවැත්මට පැමිණි බවයි. එය පැවති ශ්‍රමණ සම්ප්‍රදායෙන් සම්පූර්ණයෙන් වෙන් වූ සම්ප්‍රධායක් නොවූවාක් මෙන්ම, පැරණි සම්ප්‍රධායද නොවීය. නමුත් ජේතවනය ඇතුළු නව සුවිසල් ආරාමවල වාසය කළ, වස්විසීම වැනි චාරිත්‍ර පුහුණු කළ පිරිසකි. සිවුරු, ආරාම පිළිගැනීමට අවසරය ලත් හෙයින් ඉක්මණින් දේපළ, වත්කම්වලට හිමිකම් කීමට ඉඩ සැකසුණි. ගිහි-පැවිදි අලුත් සම්බන්දයක් හඳුන්වා දුන් බව සිඟාලෝවාද සූත්‍රයෙන්ම පැහැදිලීය. ගිහියාට පැවරුණු කාර්යයන් සහ භික්ෂුවගේ කාර්යයන් වෙන්කර දී ඇත. සංචාරක-තාපස භික්ෂූන් ලෙස කොටසක් දිගටම පරණ විලාසය අනුගමනය කළ අතර තවපිරිසක් දේපළ වත්කම් සහිත ආරාම, අසපු හෝ විහාර පිළිගත් එනම් ආරාමික භික්ෂූන් ලෙසද භික්ෂු සංඝය සැදුම්ලත්තේය. 2) ක්‍රි.පූ. 3 දී රජ්‍ය අනුග්‍රහය ලත් ආගමක් ලෙස ලංකාවවට බුද්ධාගම පාලක ප්‍රබූන්ගේ මැදිහත්වීමෙන් හදුන්වා දෙන විට ගෞතම බුදුන් දවසට වඩා ඉතා සංකීර්ණ තත්වයකට පත්ව තිබී ඇත. වස්විසීම සහ කඨිණය ආරාමවලට වත්කම් ගෙන දෙන වාර්ෂික චාරිත්‍රයක් මෙන්ම පාලක ප්‍රභූන්ගේ මැදිහත්වීම මත සිදු කොට ඇත. දේශපාලනික බලය සහිත ආගමක් බවට පත්විය. බෝධිවන්දනාව, චෛත්‍ය වන්දනා සහිත නව බුද්ධාගමක් ලෙස රූපාණුවර්තනය වී තිබුණි. ලංකාගමනයෙන් 27 වැනි දින වස්විසීමට මිහින්තලේ ලෙන් පූජාවක් සිදු කළ බව මහාවංශය වාර්තා කරයි. මෙය ආරාම විකාශනයේ වැදගත් අවස්ථාවකි. රිටිගල ඇතුළු මධ්‍යම පළාතේ වටිනා වාසස්ථාන ලෙස ඒ වන විට තිබූ ලෙන් භික්ෂූන්ට අත්පත්කරගැනීමට හැකිවිය. වස්විසීම මුල්කරගෙන ක්‍රමයෙන් ආරාම සහ ආරාමික සංස්කෘතියක් ව්‍යාප්ත විය. මෙහිදී අවධාරණය කළයුතු කරුණක් නම් භික්ෂූන් ක්‍රි.පූ. 3 වන සියවස වන විට තවදුරටත් හුදු තාපස පිරිසක් නොවූ බවයි. ජීවන විලාසය තාපසයන් හෙවත් ශ්‍රමණයන් මෙන් සිඟාකෑම හෙවත් පිඬුසිඟීම වැනි දෙයින් යැපුණු සරල සමාගමයක් නොවුණි. පිණ්ඩපාතයේ ‍යෑම අදටත් බෞද්ධ සමාජවල දැකිය හැක. නමුත් එය චාරිත්‍රයකි. සිද්ධාර්ත තවුසා ආහාර සොයා නේරංජනාවට ගිය පිණ්ඩපාත ගමන චාරිත්‍රයකට වඩා ජීවත්වීම අරමුණු කරගත්තකි. අද දිනයේ හික්ශුවක් පිණ්ඩපාතයේ ‍යෑම චාරිත්‍රයක් වන අතර ඇතැම්විට ප්‍රදර්ශනයකි. ක්‍රි.පූ. 3 වන සියවස වන විට භික්ෂූන්ගේ මූලික අවශ්‍යතා වෙනුවෙන් ගිහියන්ට අතිරික්ත නිෂ්පාදනයෙන් සැලකිය යුතු කොටසක් දරන්නට සිදු විය. වඩාත් සංවිධානාත්මක ආගමික කණ්ඩායමක් ලෙස දේශපාලන ද අනුග්‍රහය ලැබුණි. 3) ගිහියා උපාසක සිට දායකයා බවට පත්වීම සහ සිවුර සහ භික්ෂුව අරහත් සංකේතවීම "අරහත් ධජය" ලෙස සිවුර ැදුන්වනු ලැබේ. එය දරන්නා භික්ෂුවයි. සිවුරක් නැතිව භික්ෂුවක් පරිකල්පනය කිරීමට තේරවාදී-බෞද්ධයනට නොහැකි වන්නේ භික්ෂුව කඨිණය නම් චාරිත්‍රයෙන් ඉහළ ශුද්ධවන්තයෙක් ලෙස හදුවා දී ඇති හෙයිනි. එකවර මනුස්සයා යන හැඟීමක්, මනුස්සයා ඉක්මවා ගොස් වන්දනාමාන කළ යුක්තෙක් ලෙස යට සහ උඩ මනසේ ක්‍රියාත්මක වේ. චීවර පූජාව සහ භික්ෂූන්ට සත්කාර කිරීම ප්‍රබන්ධකරණය ( fictionalization) කොට ඇත. නාගිත වරිතාප්‍රදානය නිදසුනකි. එහි නාගිත එක බවයක ගිහි උපාසකයෙකි. එම උපාසක දායකයා බවට ද පත් කෙරේ. එනම් අරාමවලට, භ්ක්ෂූන්ට තම ධනයෙන් අනුග්‍රහය දෙන තැනැත්තාය. කඨිණ චීවරය පූජා කිරීමේ ආනිසංසයෙන් ඔහු මේ බවයේදී රහතෙකි එනම් භික්ෂුවකි. මෙම ප්‍රබන්ධකරණය මිනිස් මනස මැනවින් හසුරුවීමට සමත්ය. ප්‍රබන්ධයක අරමුණක් නම් යම් කිසි වශ්‍යතාවයක් සිදුකර වා ගැනීමයි. සිදුකරගැනීමට නියමිත අරමුණ යථාර්තයක් බවට පත් කරගැනීමයි. දුක්ඛ සමුදය, දුක්ඛ නිරෝධය මත පදනම්ව ආරම්භ වන බුදු දහම, කල්යත්ම වෙනත් දිශානතියකට දෝලනය විය. එනම් දුක නම් නැතව ඉපදීමයි. නැවත ඉපදීමකදී වඩාත් යහපත් සැපසම්පත් අනූන තැනක් පාර්ථානා කිරීමට පොළඹවයි. පින්කම් යනු ඒ සඳහා වන මගයි. ම ේ වර්ධනය පිළිබඳව සාකච්ඡා කිරීමට සෙල්ලිපි සාධක ලෙස යොදාගැනුණි. පාලි මූලාශ්‍ර ද විග්‍රහයන්වලදී භාවිත කළ අතර ජන වහර සහ නූතනයේ ආගමික වෙනස් කම් පිළිබඳව ද අවධානය යොමු කළෙමි. බටුවංගල සමිද්ධි

මිනිසා නොසංසුන් කරවන සංස්කෘතික උද්ධමනය

අනාරක්ෂිත හැඟීම අත්හැරීමට අධ්‍යාත්මික දර්ශනය

"මිනිසා යනු එකම ලෙස ජීවත් නොවන ජීවියෙක් "ය, යන්න මානව විද්‍යාත්මක නිරීක්ෂණයයි. මන්දයත් මිනිසා තමන් කවුද, කෙසේ පැවතිය යුතු ද යන්න ගැන සැලකිලිමත් ය. පවුලේ සමාජකයින්, මිතුරන් සහ වෙනත් ජන සමාජයන් සමග ගනුදෙනුවක් ඇත. එය ආර්ථික සහ සමාජ පැවැත්මයි. තමන් කවුද යන්න මෙම ගනුදෙනුව මගින් පෙන්වා දෙයි. 

 

 

 

තමන්ට කැමති පරිදි ජීවත්වීමට එකපැත්තකින් උත්සහ කරයි. අනෙක් අතට ගොඩනගාගෙන ඇති සියලු තත්වයන් ආරක්ෂා කරගැනීමට ද වෙහෙස වෙයි. එහිදී නිදහස සහ ආරක්ෂාව පිළිබඳ අරගලයක් ද ඇත. මෙය නොනවතින අරගලයකි.

 

නිදහස සහ ආරක්ෂාව නිශ්චිතව පවතින දෙයකට වඩා විවිධ මානයන්ගෙන් සහ අංශවලින් අපට දැනෙන තත්වයකි. වෙනස් විධියකට කියන්නේ නම් නිදහස සහ ආරක්ෂාව නිශ්චිත ලෙස තහවුරු කළ නොහැක. ඕනෑම සමාජයක් තුළ අනාරක්ෂිත බව දැනෙන තත්වයන් පවතී.

කෙනෙක් තිතරම අනාරක්ෂිත බව පමණක් දකින්නේ නම් ඔහුට ජීවිතය පුරාවටම දකින්න ලැබෙන්නේ අනාරක්ෂිත බවයි. ආර්ථික අවස්ථා, දේශපාලන තත්වයන් වෙනස් වේ. නිශ්චිතව නොපවතී. නිරෝගිකම වෙනුවට රෝගී වේ. අපේ සම්බන්දතා ද වෙනස් වේ. වෙනස් නොවන්නේ කුමක් ද?

 

නූතන සමාජවලදී තවත් වේගවත් ලෙස අනාරක්ෂිත බව දැනේයි. තාක්ෂණය දියුණු වී ඇත. පැරණි සමාජවල ඉගෙන කියාගත් අය සිටියේ අඩු පිරිසකි. නූතන සමාජවල බොහෝදෙනා දැණුමෙන් සහ පුහුණුවෙන් යුක්තයි. අවස්ථාත් වැඩියි. තරඟකාරීත්වයත් වැඩියි. එහෙයින් අනාරක්ෂිත බව ද වැඩියි.

ජාතිකවාදීවීම හෝ නව ආගමික නිකායන් බෝවීම පිටුපස පවතින කරුණුකාරනා අතර එක ප්‍රබල හේතුවක් නම් නූතනත්වය තුළ මිනිසාට දැනෙන අනාරක්ෂිත බවයි. එය තේරුම් ගැනීම පහසුයි. අනාරක්ෂිත බව දැනෙන විට ඊට හේතු සෙවීම දුෂ්කරයි. ඇතිකරවන මානසිකත්වය නම් රැඩිකල් ආගමක් හෝ ජාතිකවාදී දේශපාලන ව්‍යාපාරයක් සොයාගැනීමයි.

 

නමුත් මේවා විසඳුම් නොවේ. ටික කලකට මනස තෘප්තිමත් වේ. ඉන්පසු ඒවා ගැනද උනන්දුව නැති වේ. සාම්ප්‍රදායික ආගමික ආයතන ද නූතන මිනිසා හමුවේ ඇති අභියෝග ගැන සංවේදී නැත. ඔවුන්ටද දැනෙන්නේ අනාරක්ෂිත බවයි. මෙම හිස් තැන පුරවා ගන්නේ කෙසේ ද?

මාගේ අධ්‍යාත්මික උනන්දුව ඇති වන්නේ මෙහිදී ය. වැදගත්ම තේරුම්ගැනීම නම්: වෙනස් වන ලෝකයේ කවදාවත් නිශ්චිත "ආරක්ෂාව සහ නිදහස" නැත. වඩාත් යහපත් දේශපාලනයක්, අවස්ථා ඇති ආර්ථිකයක්, සමානාත්මතාවය සහ අනෙක් මිනිසුන්ට ගරුකරන සමාජයක් වෙනුවෙන් අප පෙනී සිටිය යුතුය. නමුත් ආරක්ෂාව සහ නිදහස අපගේ හැඟීමකි, දැනීමකි.

ආරක්ෂිත බව හඟවන දර්ශනයන් මිනිසාට අවශ්‍යයි. විවිධ කාලවලදී චින්තකයින් ඒ ඒ සමාජවල මිනිසා හමුවේ ඇති අභියෝග පෙන්වා දෙති. එයින් මිනිසාගේ ආරක්ෂාව සහ නිදහස තහවුරු කරවයි. එක්තරා අවදියකදී ඔවුන් හැඳින්වූයේ බුදුවරු ලෙසය. තවත් සමාජවල ඔවුන් හැඳින්වුයේ දාර්ශනකයින් හෝ චින්තකයින් ලෙසය. ඔවුන්ගේ මගපෙන්වීම හෙවත් දර්ශනය මිනිසා යහපත් හැඟීම්වලින් සුවපත් කරවයි.

 

මවිපිය සෙනෙහස හෝ වෙනත් කෙනෙකුගේ සෙනෙහස සමග කිරි බී හැදෙන මිනිසා හැගීම්බරය. මිනිසා සුවපත් වන්නේ ආදරය, සෙනෙහස වැනි හැඟීම් මගිනි. අධ්‍යාත්මික දර්ශනය අවශ්‍ය වන්නේ මෙම හැඟීම් මිනිසාට ජනිත කරගැනීමටය. බුදු දහමේ මූලික භාවිතය පවතින්නේත් දුක හදුනාගැනීමත්, දුක නැතිකිරීමත් මතය. සුවපත්වීම සහ සතුටින් ජීවත්වීම අපේක්ෂා කරයි.

 

සංවේදීවීම, තේරුම්ගැනීම මෙම යුගයේ අත්‍යවශ්‍ය ගුණ ධර්මයන්ය. වේගයෙන් වෙනස් වන සමාජවල ඉකමණින් අනාරක්ෂිත බව දැනේයි. එහෙයින් තමන්ගේ යහළුවන්, අසල්වැසියන්, පවුලේ සමාජිකයින් සහ තමන් ගැන සංවේදීවීම අධ්‍යාත්මිකයි.

සංවේදීවීම යනු මට ඔබව තේරුම්ගන්න පුළුවන්, මම ඔබත් සමගයි. මට කළහැකි දේ කුමක් ද? යන හැඟීම තහවුරු කිරීමයි. ඇතිවෙන අවස්ථාවෙන් අනිසි ප්‍රයෝජන ගැනීමේ අමනුස්සකම බැහැර කළයුතුය. කේන්තියෙන් ප්‍රතිචාරදැක්වීම වළක්වා ගතයුතුය.  

සංවේදීවීමෙන් තේරුම්ගනියි. තේරුම්ගන්නා තරමට අප සුවපත් වෙමින් අනෙත්කෙනා සුවපත් කරවයි. මට තවත් කෙනෙක් සිටියි, මම තනි නෑ යන ආරක්ෂිත බව දැනේයි.

අනාරක්ෂිත බව නිතරම නරක හැඟීමක් ද නොවේ. මිනිස්සු ස්වාධීනව, නිවහල්ව, නිදහස්ව සිතන්න පොළඹවන්නේ අනාරක්ෂිත බවයි. වඩාත් යහපත් තත්වයන් ඇතිකරගැනීමට අවශ්‍ය ආත්මවිශ්වාසය වර්ධනය කරවයි.

තමන්ට කළහැකි දේ උපරිමයෙන්ම කිරීම, නව හැකියාවන් දියුණු කරගැනීම, අවශ්‍යතාවට පමණක් පරිභෝජනය කිරීම, සතුට ඇතිකරවන මිත්‍ර සන්බන්දතා, ජීවිතාවබෝදය පුළුල් කරන දේ කියවීම, තමන් අත්පත් කරගත් දක්ෂතා කුසලතා ගැන තෘප්තිමත් විම, මේ මොහොත තුළ සතුටෙන් ජීවත්වීම ආත්මශක්තියයි.

ආරක්ෂිත බව දැනෙන්නට නම් ලෝකය වෙනස් කිරීමට පෙර ලෝකයෙන් අපේක්ෂා කරන වෙනස තමන් තුළ ඇති කරගත යුතුය.

බටුවංගල සමිද්ධි

 

පණ්ඩිත උපාසක සීයා , අභිධර්මය සහ නව බෞද්ධ ආගම්

ගාල්ලේ හබරකඩ පිරිවෙනේ ඉගෙනගන්නා කාලයේදී පිරිවෙන සවස 5 ට පමණ අවසන් වූ විගස සම වයසේ අයත් සමග ගිං ගඟේ පීනන්ට යෑම පුරුද්දක් විය. එතකොට මගේ වයස 14 ක් පමණ ය. දවසක් පීනන්නට යන අතර තවත් යහළුවෙකු එනතුරු අපි පාරේ ඉසුළුවිසුළු කරමින් සිටියෙමු. මා සමග සිටි අනෙක් යහළුවන් ඔන්න පණ්ඩිත සීයා එනවායයි කියමින් ඒ අසල තිබූ බෝක්කු පාලම යටට ගොස් සැඟවූයේ ය. මට කිසිවක් කරකියා ගන්න නොහැකි වූ බැවින් එතනම සිටියෙමි. ගමේ මිනිස්සු උපහාසයට මෙන් පණ්ඩිත සීයායයි හැඳින් වූ අභිධර්මය සහ බෞද්ධ කථා ගැන නිතර අනෙක් අයට විස්තර කරන මහළු පුද්ගලයෙක් විය. ඔහු අප වෙත එන දුටු කොල්ලන් සැඟවුනේ පැය ගනණක් වුණත් කථාන්දර කියවන ඔහුගෙන් බේරීමක් නැතිය යන්න විශ්වාස කරන බැවිනි. මා වෙත පැමිණි එම සීයා වැඳීමට සුදානම් වනවිට පාරේ මඩ තිබෙන නිසා වඳින්න එපා යයි කිව්වෙමි. එවිට ඔහු කියා සිටියේ; දීපංකර බුදුන් දවස සුමේධ තාපස තෙමේ මඩවගුරක ඒ දණ්ඩක් මෙන් වැතිර බුදුන්ට වැඩීමට සැලැස්සූ බවයි. එම කථාව ඇසුණු පාලම යට සැඟ වී සිටි කොල්ලන්ට හිනාගියේය. සීයාට කේන්ති ගියේය. මෝහ මූලික මනස් ඇති මෝඩයන්ට ඔවා තේරෙන්නේ නැතැයි සීයා ආවේගයෙන් කීවේය. කොල්ලන් හූ කීවේය. සීයා කේන්තියෙන් හාමුදුරුවො මොකටෙයි ආවේලාවේ කොල්ලොත් එකක් යන්නේ යයි කියමින් යන්නට ගියේය.

මේ කතාව මට මතක් වෙන්නෙ කාල වකවානු දෙකක සමාජ වෙනස තේරුම්ගනිමින්ය. මේ සිද්ධිය අවුරුදු 20 කට පමණ පෙර සිදු වූවකි. ආගමික මතයක් ඕනවට වඩා කරටගත් මිනිසුන් උපහාසයට ලක්වීමත් එවක විය. නමුත් දැනට පවතින වෙනස නම් මෙවැනි පුද්ගලයන් කෙසේ වෙතත් එවැනි ආගමික මතවාදයක් සමාජ මාධ්‍ය හරහා ප්‍රචාරය කොට ඉක්මණින් පිරිසක් එකතු කොට කණ්ඩායමක් නිර්මාණය කිරීමේ හැකියාවයි. එවැනි නව බෞද්ධ කණ්ඩායම් බහුලව ඇත.

නව බෞද්ධ ආගම් පැවති සම්ප්‍රධායික ආගමික වටපිටාව තරම් සරල නොවේ. පංසලට ගොස් මලක් පහනක් පූජා කොට හාමුදුරුවොත් සමග සතුටු සාමීචියේ යෙදීම වැනි සමාජමය සම්බන්ඳතාවයක් අපේක්ෂා නොකෙරේ. තදින් අල්ලාගත් ආගමික විශ්වාසයක් ඇත: එය ඉක්මණින් මාර්ගඵල ලැබීම විය හැකිය. අධි මානූෂීය බලයන් විශ්වාස කිරීමක් විය හැකිය. නැතිනම් නැවත ඉපදීම, අපාය ආදිය පිළිබඳ බියගැන්වීමක් වියහැකිය. නිර්මාංශ වීම වියහැකිය. බුද්ධාගම ආරක්ෂා කරගැනීම වියහැකිය. අඩුම තරමින් බුදුන් උපන්නේ ලංකාවේ යයි විශ්වාස කිරීමක් විය හැකිය. එක ආගමික විශ්වාසයකින් මනස මෙහෙයවයි. සම්බන්ධවන අය වේගයෙන් එම ආගමික විශ්වාසයෙන් මනස සොදාහැරීමක් (Brain wash) කරගැනේ.මෙය කුඩා පිරිසක් වටා වේගයෙන් බෝවන සුළුය.

 

සැම කණ්ඩායකටම නායකයෙක් සිටියි. භික්ෂුවක් හෝ ගිහියෙක් විය හැකිය. භික්ෂූන් නම් බහුලව පෙනී සිටින්නේ අරණ්‍යවාසී ලෙසය. මෙය සමාජයේ මතයක් වන අරණ්‍යවාසීන් සිල්වත්ය යන්න භාවිතා කිරීමක් විය හැකිය. රහත් වූවායයි කියන, හිමාලයේ සිට ආවායයි කියන, මහාප්‍රාතිහාර්ය පානවායයි කියන ගිහි, පැවිදි පිරිස් යූ ටියුබ් චැනල් ( Youtube) හරහා හතු පිපෙන්නාක් මෙන් මතුවෙති. ඔවුන් පෙනී ඉන්නේ කණ්ඩායක් ලෙසය. සුදුවතින් සැරසුණු නිවේදකයෙකු සහ හිස මුඩුකරගත් දුබුරු පැහැ සිවුරකින් සැරසුණු භික්ෂුවක් කණ්ඩායමේ මූලික රංගනයේ යෙදීම සුලභය. "හරි සිල්වත්, හරි හොඳයි, මාරයි, පට්ට, මාර කථාවක්-බණක්" වැනි භාෂාත්ම යෙදුම් මගින් ඔවුන් උත්කර්ෂයට නන්වති.

සමාජයේ සිවිල් බලයක් හිමි අයගෙන් ද ඔවුන් අනුග්‍රහය ලබති. දේශපාලඥයන්, නීතිඥයන්,ඉංජිනේරුවරුන්, මහාචාර්යවරු ද ඒ අතර වෙති.

කණ්ඩායම් අතර ගැටීම, තරඟය ද විශේෂ කොටසකි. ගැටීම සහ තරඟය තුළ තම ශ්‍රාවකයන් උත්තේජනය කරවයි. හතුරා, විරුද්ධවාදියා සිටින විට "තමන්ගේ කණ්ඩායම සහ අනෙකා" තදින් හදුනාගනියි. එවිට තමන්ගේ කණ්ඩායමට උනන්දුවෙන් ආධාර කරයි. එම ශ්‍රාවකයන් යනු කිහිප ආකාරයකින් උත්තේජනය වී ආධාර කරන පිරිසයි.

බුදු දහම ආරම්භයේ සිටිම විවිධ කුඩා කණ්ඩායම් ලෙස බෙදුන බවක් පෙනේ. ආනන්ද, උපාලි, මහා කාශ්‍යප සැරියුත් යනු එකිනෙකාට ආවේනික වූ අන්න්‍යතා සහ ධර්මය විශේෂ පැතිකඩකින් විග්‍රහ කළ චින්තන කණ්ඩායම්ය. නිදසුනක් ලෙස ආනන්ද හිමි වඩාත් සමාජ දර්ශනය මත ධර්මය විග්‍රහ කළ අතර උපාලි හිමි විනය මත පිහිටා ධර්ම විග්‍රහ කළහ. ශතවර්ෂ ගණනාවක පටන් විවිධ අන්න්‍යතා සහ විශේෂ ධාරාවන් මත ලොකු කුඩා කණ්ඩායම් බිහිවීම බුදු දහමේ පවතින ප්‍රජාතන්ත්‍ර සහ නිදහස් බව කියාපායි. ලංකාවේ පන්සලක් පන්සලක් පාසා, ආරණ්‍යයක් ආරණ්‍යයක් පාසා පිළිවෙල සහ පිළිවෙතවෙනස්ය.

ලංකාවේ මතුවන නව බෞද්ධ කණ්ඩායම් සමාජයේ යහපත පිණිස කටයුතු කිරීමකට වඩා දැඩි ආගමික මතයන් හිසමතට දමා මුදල් ඉපයීමක නිරත වන බවක් පෙන්නුම් කරයි. ඔවුන්ගේ ප්‍රචාරයන් සාර්ථක බව පෙනේ. 

නැවත වටයකින් ප්‍රශ්න කිරීමට අප පෙළඹිය යුතු නොවේද?

 

විශ්‍රාම ගියපසු හෝ වයසට පත් වූ විට වැඩක් නැතිකමට අභිධර්ම ක්ලාස් ‍යෑම, උපාසක චරිතයකට මනස හැඩගැසීම සමාජ සංස්කෘතිය හරහා සිදුවන මානසික පෙළබීමක් විය හැකිය.

මේ වන විට ටයි කෝට් දා ගත් ලීසිං කොම්පැණිවල වැඩකරන උදවිය, ශොෆ්ට් වෙයර් ඉංජිනියර්ස් ලා, වෙනත් නවීන රක්ෂාවල නිරත තරුණ තරුණියන් අත්බූත, ගූඪ දේවල් වටා රොක්වීම තේරුම් ගන්නේ කෙසේද?

සාක්ෂරතාවය ඉහල මට්ටමක තුබුණත් ඔවුන්ගේ පරිකල්පන හැකියාව දුර්වල වී ඇති නිසාද?

අපිළිවෙලට නමුත් පහත ආකාරයටද ප්‍රශ්න කිරීම දිගු කළ හැකිය.

ගෞතම බුදුන් වහන්සේ ඉගැන් වූ දුක හෙවත් තමන්ගේ සැබෑ ප්‍රශ්නය තේරුම් ගැනීමට ඔවුන් ආත්ම විශ්වාසය වැඩි කරගන්නේ ද?

ප්‍රශ්නයේ හේතු හදුනාගැනීමේ සිතීමේ ශක්තිය වර්ධනය කර ගන්නේ ද?

කරුණාව, මුදිතාව වැනි අධ්‍යාත්මික හැකියාවන් හෙවත් කුසලයන් වැඩි කරගන්නේ ද?

නැතිනම් අපාය, දිව්‍යලෝක, ඊලඟ භවය ගැන සිතමින් බිය වී මනස සෝදා (brain wash) ගන්නේ ද?

තවත් මෙසේ ප්‍රශ්න කළ හැක:

ආගමික පූජකයන් මරණින් පසු අපට ලැබෙන දිව්‍ය ලෝකය පෙන්නා ඔවුන්ගේ මොලොව ජීවිතය දිව්‍යය ලෝකයක් කර ගන්නේ ද?

අපි රහතෙක් යයි කියන්නේ මානසික රෝගියෙකුට ද නැතිනම් අපගේ ආගමික හැඟීම අවභාවිතා කරන වංචාකාරයෙකුට ද ?

අනෙත් කෙනා රහත් යයි කියන්නේ අපිට පිස්සු නිසාද ?

වෙනත් අය ප්‍රාතිහාර්යය පෑවට අප මොකටද?

චෛත්‍යවලින් රැස් බැලීමේ ආශාව කවර මානසික රෝගයක් ද?

අනෙක් කෙනා සිල්වත් වුණත්, දුසිල්වත් වුණත් අපිට මොකද?

සිල්වත්, දුසිල්වත් ලෙස මිනිසුන් මැණීම සදාචාරාත්මක ද?

ආගම දහම භාවිතා කළ යුතු වන්නේ සුවපත්වීම පිණිස නොවේ ද?

මෙවැනි ප්‍රශ්න අපි අපෙන් නිතර ඇසිය යුතුය. සිහිය එළෙඹෙන්න්නේ එවිටය. බුදුහු මෙසේ දෙසූ බව කියවේ; විමසන්න, මම බුද්ධ යයි කියූවිට එකවරම නොපිළිගෙන විමසන්න. විමසීම සිහිය ඇති කරවයි. සිහිය ඇති කෙනා තම්න්ගේ ප්‍රශ්න හදුනාගනියි. නිදහස් වේ.

වරද කිරීම ද වරද? නැතිනම් සමාව නොගැනීම සහ සමාව නොදීම ද වරද?